ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΚΘΕΣΗΣ

                                      Η ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ορισμός: Είναι η τεχνική προβολής στο κοινό με κάθε τρόπο μηνύματος που αφορά πρόσωπα, προϊόντα και ιδέες με σκοπό τη γνωστοποίηση των αρετών, των πεονεκτημάτων ή του περιεχομένου.

Ιστορική αναδρομή: Η διαφήμιση ξεκίνησε με την απλή επίδειξη του προϊόντος. Αργότερα, επαγγελματίες διαλαλητές έκαναν αυτή τη δουλειά.Οι πινακίδες στους δρόμους αποτελούν, στη συνέχεια, το συνήθη τρόπο διαφήμισης. Η τυπογραφία και η ηλεκτρονική έδωσαν νέες διαστάσεις στον τρόπο αλλά και στο ρόλο της διαφήμισης. Έφτασε, μαλιστα, να αποτελέσει ξεχωριστό κλάδο της επιστήμης.

Τρόπος λειτουργίας της διαφήμισης:

1.Εκμεταλλεύεται άριστα τις εκπληκτικές δυνατότητες επαφής που προσφέρουν τα Μ.Μ.Ε.. Βασίζεται κυρίως στη μαγεία της εικόνας.

2.Απευθύνεται κυρίως στο συναίσθημα, όχι τόσο στη λογική.

3.Στηρίζεται στη συχνή και συνεχή επανάληψη μηνυμάτων (βασική αρχή της πλύσης εγκεφάλου).

4.Παρουσιάζει νέα πρότυπα ζωής διεγείροντας τις επιθυμίες του καταναλωτή.

5.Εκμεταλλεύεται τις ψυχικές ατέλειες του ανθρώπου (μιμητισμός, προβολή, ανάδειξη, καταξίωση, εγωϊσμός)

6.Χρησιμοποιεί ελκυστικά το ανθρώπινο σώμα (κυρίως το γυναικείο).           πρβλ. γυναίκα και διαφήμιση

7.Προσπαθεί να εντυπωσιάσει, να πρωτοτυπίσει, να εντυπωθεί στο νου του δέκτη.

8.Εξατομικεύει τη δράση της ανάλογα με τον αποδέκτη (κατά κοινωνική και οικονομική τάξη, φύλο, ηλικία, κλπ.)

9.Δημιουργεί πελάτες για τα προϊόντα. Διαμορφώνει την κοινή γνώμη, πείθει τους ανθρώπους για το τί πρέπει να θέλουν.

10. Προσφέρει μια κοσμοαντίληψη, μια ιδεολογία: ζω για να καταναλώνω, καταναλώνω για να είμαι ευτυχής.

Θετικές επιδράσεις:

1.Πληροφορεί τους καταναλωτές για τα προϊόντα (τιμή, χρησιμότητα)

2.Ο καταναλωτής κερδίζει χρόνο, ώστε να μην ταλαιπωρείται στα σύγχρονα αστικά κέντρα.

3.Ο ανταγωνισμός οδηγεί τις βιομηχανίες στη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων και των τιμών.

4.Καταπολεμά την ανεργία, αφού απασχολούνται πεισσότεροι άνθρωποι για την αύξηση της παραγωγής.

5.Δημιουργούνται νέα επαγγέλματα (διφημιστές, μακετίστες, γραφίστες).

6.Αναπτύσσεται οικονομικά μια χώρα, με την αύξηση παραγωγής και κατανάλωσης προϊόντων.

7.Προσπορίζει οικονομικά κέρδη στα Μ.Μ.Ε., ώστε να είναι αδέσμευτα από τα πολιτικά κόμματα και να επιτελούν καλύτερα τον έλεγχο στην εξουσία.

8.Οι περισσότερες διαφημίσεις καλλιεργούν την καλαισθησία.

9.Αρκετές ενημερώνουν για κοινωνικά θέματα και προτείνουν μέτρα πρόληψης.

10. Αναπτύσσεται το εμπόριο.

11. Βελτιώνεται το επίπεδο ζωής του ανθρώπου.

Αρνητικές επιδράσεις:

1.Η διαφήμιση προβάλλει πρότυπα  κατανάλωσης και τελικά πρότυπα ζωής αξιών τέτοιων που μεταβάλλουν το κοινό πολίτη σε εύκολο θύμα απληστίας του κεφαλαίου.

2.Η διαφήμιση επιβάλλεται με το να πλήττει θανατηφόρα την ελευθερία της βούλησης.

3.Αλλοτριώνει ψυχολογικά τον άνθρωπο. Χάνοντας τη δύναμή του για πρωτοβουλία, ο άνθρωπος δεν είναι πια ο εαυτός του, είναι ήδη ένας άλλος του οποίου η προσωπικότητα τον αντκατέστησε.

4.Δημιουργεί πλασματικές ανάγκες.

5.Πετυχαίνει τον εθισμό των μαζών, εκτος από την αποδοχή και υπακοή σε διαφημιστικά μηνύματα, στην αποδοχή μηνυμάτων πολιτικού και ιδεολογικού περιεχομένου. Έτσι, οι μάζες απογυμνώνονται έντεχνα από το αναφαίρετο δικαίωμα και καθήκον τους να αποφασίζουν για την τύχη τους.

6.Η συνεχής διαφήμιση παραπληροφορεί και αποπροσανατολίζει τον καταναλωτή για την ποιότητα του διαφημιζόμενου προϊόντος.

7.Δημιουργεί φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, βία και εγκληματικότητα, ιδίως στους νέους, προκειμένου να εξασφαλίσουν τα καταναλωτικά αγαθά.

8.Αυξάνει το άγχος για την απόκτηση των διαφημιζόμενων προϊόντων.

9.Το αυξημένο ενδιαφέρον για τα καταναλωτικά αγαθά αβλύνει το ενδιαφέρον του ανθρώπου για τα κοινωνικά και πολιτικά πράγματα.

10. Κακοποιεί την γλώσσα, με την συνθηματική χρήση της και την πληθώρα ξενικών στοιχείων.

11. Δαπανώνται πολλά χρήματα για καταναλωτικές ανάγκες και παραμελούνται σημαντικές κοινωνικές (υγεία, εκπαίδευση κλπ).

12. Ο άνθρωπος γίνεται υλιστής, ενώ απομακρύνεται από κάθε είδους ανώτερα ιδανικά και αξίες.

13. Με τις αφίσες ρυπαίνεται το περιβάλλον, καταστρέφεται η αισθητική του και αλλοιώνεται το φυσικό τοπίο.

14. Με τη μεγιστοποίηση της παραγωγής εξαντλούνται οι φυσικοί πόροι.

15. Γίνεται κακή αλλά και προσβλητική χρησιμοποίηση των ατόμων και κυρίως του γυναικείου φύλου.

16. Η διαφήμιση ωραιοποιεί τη ζωή, καλύπτει τις άσχημες πλευρές της, διαστρεβλώνει την αλήθεια και παρουσιάζει στον άνθρωπο έναν εξωπραγματικό πλαστό κόσμο.

17. Επιβαρρύνει δυσανάλογα την τιμή των προϊόντων.

Η γυναίκα στη διαφήμιση

1.Η διαφήμιση απευθύνεται κυρίως στη γυναίκα, γιατι αυτή φέρει κυρίως την ευθύνη της προμήθειας για την οικογένεια.Τα περισσότερα προϊόντα αφορούν στα ενδιαφέροντα της γυναίκας και τα παρουσιάζουν γυναίκες.

2.Η διαφήμιση χρησιμοποιεί ένταχνα καλλίγραμμες γυναίκες. Έτσι προσπαθεί να διεγείρει τις φαντασιώσεις των ανδρών, αλλά ταυτόχρονα πυροδοτέι τις επιθυμίες των γυναικών για μίμηση του προβαλλόμενου προτύπου.

3.Ουσιαστικά η διαφήμιση δεν αποσκοπεί στην παρουσίαση της προσωπικότητας, αλλά στη προώθηση των προϊόντων μέσω της έλξης που ασκεί το γυναικείο σώμα. Ο εσωτερικός κόσμος του ανθρώπου και η ομορφιά του αποσιωπείται.

4.Το ρολόϊ που της προσδίδει η διαφήμιση επικεντρώνεται στα γνωστά στερεότυπα: καλή μητέρα και σύζυγος, νοικοκυρά, ερωμένη, δυναμική επιχειρηματίας (η παραποίηση του πόθου για ισότητα δικαιωμάτων) κλπ.

5.Τη παρουσιάζει σε επιλεγμένες στιγμές της ζωής: μακιγιαρισμένη, καλοντυμένη, κλπ. δημιουργώντας ένα μύθο και αλλοιώνει την πραγματική εικόνα της ανθρώπινης φύσης.

Αίτια του φαινομένου:

1.Η γυναίκα είναι επιφορτισμένη με τη διαχείρηση των οικονομικών του σπιτιού.

2.Λόγωτης ιδιοσυγκρασίας της, είναι πιο επιρρεπής στα μηνύματα της διαφήμισης: ευαισθητοποιείται, εντυπωσιάζεται εύκολα, είναι φιλάρεσκη.

3.Για τη μη εργαζόμενη γυναίκα τα καταναλωτικά αγαθά λειτουργούν ως υποκατάστατα, ως ψυχολογικές αναπληρώσεις των όσων στερείται. Αγοράζοντάς τα, λοιπόν, ταυτίζεται με τα πρότυπα που της υποβάλλουν.

4.Στις καταναλωτικές κοινωνίες το «έχειν» αποτελεί μέσο καταξίωσης, κύρους, γοήτρου.

5.Η πρόσφατη χειραφέτηση της ελληνίδας γυναίκας (δικαίωμα ψήφου μόλις το 1956), της έχει δημιουργήσει απωθημένα. Για το λόγο αυτό ενστερνίζεται υποκατάστατα που εξυψώνουν το κοινωνικό της γόητρο.

Συμπέρασμα: Η γυναίκα καταντά εμπόρευμα και εξευτελίζεται η προσωπικότητά της. Η ίδια οφείλει να αναπτύξει μηχανισμούς αντίστασης απέναντι στην προπαγάνδα που της ασκεί η διαφήμιση και να αρνηθεί να καταστεί αντικείμενο εκμετάλλευσης. Κάτι τέτοιο είναι δυνατόν να επιτευχθεί, μόνο αν η ίδια διαθέτει πνευματική καλλιέργεια και αυτογνωσία.

Τρόποι αντιμετώπισης των αρνητικών πλευρών της διαφήμισης:

1.Το κράτος, ως έκφραση του οργανωμένου κοινωνικού συμβόλου, μπορεί να παρέμβει και να καθιερώσει κάποια όρια και κάποιες υποχρεώσεις, από την πλευρά των διαφημιστών, για σεβασμό της αλήθειας, προς χάρη του καταναλωτή.

2.Η διαφήμιση στηρίζεται στην αρχή:

ü  της αλήθειας

ü  της αντικειμενικότητας

ü  του θεμιτού ανταγωνισμού

ü  του σεβασμού κοινωνικοπολιτισμικών αξιών του ανθρώπου

3.Ο πολίτης να προκρίνει-και αυτό είναι αποτέλεσμα παιδείας- εκείνα τα προϊόντα που πραγματικά του χρειάζονται.

4.Η διαφήμιση να υπηρετεί τον κοινωνικο, πολιτιστικό και πνευματικό τομέα της ζωής του ανθρώπου.

5.Η απόκτηση παιδείας και καλλιέργειας θα επιτρέψει στο άτομο να στέκεται με κριτική σκέψη σε κάθε διαφήμιση.

6.Η συνειδητοποίηση από τον πολίτη ότι η ευτυχία δε βρίσκεται στην κατανάλωση.

7.Η σύσταση ενώσεων καταναλωτών που θα μεριμνά για την προστασία του κοινού από την παραπλάνηση και την κερδοσκοπία.