ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΚΘΕΣΗΣ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΛΟΓΟΥ

-  γνωστοποιεί την θεματική έννοια.

-  συσχετίζει την θεματική έννοια με τα ζητούμενα, ώστε η μετάβαση στο κυρίως θέμα να είναι ομαλή.

-  η έκταση του είναι συνήθως 8-10 σειρές.

ΤΥΠΟΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ

1. Με ορισμό της θεματικής έννοιας: Η επιλογή αυτού του προλογικού τύπου απαιτεί πολύ καλή γνώση του ορισμού της θεματικής έννοιας. Αφού διατυπωθεί ο ορισμός, χρειάζεται να συσχετισθεί η θεματική έννοια με τα δεδομένα ή τα ζητούμενα που τίθενται από την εκφώ­νηση του θέματος. Στον πρόλογο αυτό, προκειμένου να τον εμπλουτίσουμε και να αυξήσου­με την έκταση του, μπορούμε να εντάξουμε ιστορική αναδρομή της βασικής μας έννοιας, μορφές της βασικής έννοιας ή να αναφέρουμε στοιχεία που πιστοποιούν την ύπαρξη του φαινομένου που αναλύουμε.

Προσοχή:

Ο ορισμός δεν πρέπει να τίθεται με άμεσο, απότομο τρόπο στην πρώτη περίοδο του προλόγου, αλλά μετά από μία σύντομη εισαγωγική περίοδο γενικού περιεχομένου.

Παράδειγμα: (σε εκφώνηση θέματος που βασική έννοια είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα)

Είναι δυστυχώς κοινά παραδεκτό, πως ακόμα και σήμερα στο κατώφλι του 21ου αιώνα, όπου τεράστια βήματα τεχνολογικής προόδου έχουν λάβει χώρα, πολλά είναι τα κράτη εκεί­να στα οποία παρατηρούνται κατάφωρα κρούσματα παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμά­των.* Με τον όρο ανθρώπινα δικαιώματα εννοούμε εκείνο το σύνολο των ελευθεριών, αγαθών και των ενεργειών που δηλώνουν τη δυνατότητα και την αξίωση του ανθρώπου να σκέπτεται, να εκφράζεται, να αποφασίζει, και να ενεργεί χωρίς εξωτερικούς καταναγκασμούς, παρά μόνο με κάποιους θεμιτούς περιορισμούς, που υπαγορεύουν τόσο η ύπαρξη συλλογικών κανόνων, με τους οποίους διασφαλίζεται η αρμονική συμβίωση των μελών της κοινωνίας, όσο και η τήρηση των ηθικών κανόνων. Κρίνεται, επομένως, απαραίτητο, υπό το καθεστώς αυτό των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, να εξετάσουμε ποια είναι τα σημαντικότερα ανθρώπινα δικαιώματα και ποια τα κυριότερα αίτια καταστρατήγησης τους.

2.     Με παραγωγική μέθοδο: Ο πρόλογος αναπτύσσεται με συλλογιστική πορεία από το γενικό στο ειδικό.

Παράδειγμα: (σε εκφώνηση θέματος που βασική έννοια είναι το διαδίκτυο)

Τις τελευταίες δεκαετίες, μέσα στο πλαίσιο της ευρύτερης εξέλιξης του τεχνικού πολι­τισμού, ραγδαία είναι η εξέλιξη των ηλεκτρονικών και ψηφιακών μέσων επικοινωνίας. Τα μέσα αυτά ομολογουμένως με θαυμαστό τρόπο παρέχουν τη δυνατότητα στους πολίτες να βλέπουν, να ακούν ή να διαβάζουν ό,τι χρειάζονται από οποιοδήποτε μέρος του κόσμου. Ένα από τα σπουδαιότερα επιτεύγματα του χώρου επικοινωνιών είναι το διαδίκτυο, το οποίο πραγματικά έχει μεταβάλλει ριζικά τις σύγχρονες συνθήκες εργασίας, συναλλαγών, ψυχα­γωγίας και εκπαίδευσης σε ολόκληρο τον πλανήτη.

3.     Με επαναδιαπραγμάτευση του θέματος: Στην περίπτωση αυτή επαναδιατυπώνεται το θέμα με διαφορετικές λεξιλογικές επιλογές και συντακτικές δομές, ώστε να διατηρείται το νόημα, χωρίς όμως να αποτελεί μια στείρα αντιγραφή της εκφώνησης του θέματος.

Παράδειγμα: (όπου εκφώνηση του θέματος είναι: Είναι πλέον κοινός τόπος πως το δάσος προσφέρει πολλά και ποικίλα καλά στον άνθρωπο, ενώ ο ίδιος με κάθε τρόπο ολιγωρεί και σταδιακά το καταστρέφει. Σε άρθρο που επιμελείστε για την σχολική σας εφημερίδα να αναφερθείτε στην προσφορά του δάσους και τα αίτια καταστροφής του.)

Διαχρονικά το δάσος αποτέλεσε για τον άνθρωπο ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης και πλουτισμού. Η προσφορά του υπήρξε και εξακολουθεί να είναι καθοριστικής σημασίας για την διαβίωση και πρόοδο και εξέλιξη του ανθρώπινου γένους. Δυστυχώς, όμως, ο άνθρωπος φαίνεται πως δεν συνειδητοποίησε την αξία του δάσους, έτσι ώστε αρχικά υπερεκμεταλλεύτηκε τις πρώτες ύλες του και σταδιακά με τις συνεχείς επεμβάσεις του ολοένα το καταστρέφει. Αξίζει, λοιπόν, να εξετάσουμε και να αναλογιστούμε την σημαντικότερη προσφορά του δάσους, αλλά και τις συνηθέστερες αιτίες που οδηγούν στον αφανισμό του.

4.     Μέθοδος τονισμού: Στον τύπο αυτό προλόγου τονίζεται η αξία της θετικής έννοιας ή η απαξία της αρνητικής έννοιας που συνιστά την βασική έννοια της εκφώνησης του θέματος.

Προσοχή:

Ο πρόλογος αυτός πρέπει να αποφεύγεται, όταν στο κυρίως θέμα θα χρειαστεί να αναλυθεί η θετική ή αρνητική αντίστοιχα επίδραση της βασικής έννοιας που αναλύεται στην έκθεση.

Παράδειγμα: (σε εκφώνηση θέματος που βασική έννοια είναι η ανεργία και ζητούμενα τα αίτια της και τρόποι επίλυσης του προβλήματος)

Μάστιγα συνιστά τόσο για τους νέους όσο και για τους μεγαλύτερους ηλικιακά ανθρώπους το πρόβλημα της ανεργίας, ιδιαίτερα μέσα στο πλαίσιο της έντονης οικονομικής κρίσης που διέρχεται σήμερα πλήθος χωρών τόσο αναπτυσσόμενων, όσο και αναπτυγμένων. Η ανεργία στερεί στον άνθρωπο την χαρά της δημιουργίας, παρακωλύει την κάλυψη των βιοτικών του αναγκών, τον απομονώνει κοινωνικά και ενισχύει συμπλέγματα μειονεξίας και ανασφάλειας. Είναι, επομένως, εύλογο πως χρειάζεται να διερευνηθούν αφενός τα αίτια της διόγκωσης του φαινομένου, και αφετέρου να ληφθούν μέτρα για την μείωση των ποσοστών ανεργίας.

5. Μέθοδος αντίθετων εννοιών: Στον τύπο αυτό προλόγου αναλύεται αρχικά η αντίθετη της θεματικής έννοιας έννοια για να τονιστεί εντονότερα η αξία ή η απαξία της.

Παράδειγμα: (σε εκφώνηση θέματος που βασική έννοια είναι η ειρήνη)

Η απληστία και η διεκδίκηση πλούτου αποτέλεσαν από την αρχαιότητα στοιχεία έμφυτα στην συμπεριφορά των ανθρώπων, που όπως ήταν αναμενόμενο οδήγησαν σε πολλές διαμάχες διαφορετικής κλιμάκωσης σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου. Έτσι η ανθρωπότητα βίωσε πολλές φορές τα δεινά, τη ματαιοδοξία και την αδικία του πολέμου, ώστε σήμερα επιδιώκει την ειρήνη στον πλανήτη αντιλαμβανόμενη τα οφέλη που παρέχει, αφού συνιστά πρωταρχικό παράγοντα ευημερίας, προόδου και εξέλιξης σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Γι' αυτό θα ήταν ενδιαφέρον να εξετάσουμε τους λόγους για τους οποίους η σύγχρονη ηθική καταδικάζει τον πόλεμο και τη βία και εξυψώνει την ειρηνική συμβίωση των ανθρώπων.

ΜΕΡΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ ΑΚΟΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΠΡΟΛΟΓΟΥ…

ΟΡΙΣΜΟΣ – ΜΟΡΦΕΣ	Εορτάζουμε εφέτος το «ευρωπαϊκό έτος γλωσσών». Τιμούμε δηλ. με διάφορες εκδηλώσεις (ομιλίες, συζητήσεις, μελέτες, αναφο­ρές, εκτιμήσεις κ.λπ.) τις γλώσσες που ομιλούνται στην Ευρώπη, τιμώντας στην πραγματικότητα τους λαούς που μιλούν αυτές τις γλώσσες και τον πολιτισμό αυτών των λαών, όπως δηλώνεται μέσα από τη γλώσσα τους, τα γραπτά κείμενα τους και την προφορική τους παράδοση. Γιατί η γλώσσα είναι το πιο εμφα­νές γνώρισμα τής εθνικής ταυτότητας και φυσιογνωμίας ενός λαού και, μέσα από τα γραπτά κείμενα, το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα τού πολιτισμού ενός λαού; αυτό που ξεπερνάει τον χρόνο και τον χώρο.
ΧΡΗΣΗ ΑΥΘΕΝΤΙΑΣ	Ο άνθρωπος, όπως υποστηρίζει ο Αριστοτέλης, αρέσκεται από τη φύση του να γνωρίζει. Γι' αυτό αμφισβητεί και ερευνά, ανακα­λύπτει και αποκαλύπτει, νεωτερίζει και προοδεύει· και σήμερα πολλοί μιλούν για μια νέα «Γένεση», για την «όγδοη ημέρα της δημιουργίας», για τον «μικρούλη Θεό» και άλλοι βάζουν τη Γενε­τική στο βάθρο του νικητή, ενώ άλλοι στο εδώλιο του κατηγο­ρουμένου. Η εξαρχής δυϊκή αυτή αντιμετώπιση των γενετικών και βιοϊατρικών νεωτερισμών, ο ενθουσιασμός αλλά και ο φόβος, οριοθετούν τη νέα εποχή. Και για του λόγου το αληθές θα ξενα­γηθούμε με ένα σύντομο ταξίδι στο «θαυμαστό καινούργιο κό­σμο μας» μέσα από τους γενετικούς νεωτερισμούς, ξεκινώντας από την κλωνοποίηση
ΧΡΗΣΗ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΟΣ	Πληθαίνουν τα εγκλήματα μίσους και βίας με δράστες ανήλικα παιδιά που μέσα στο σχολείο τους σκορπούν αλόγιστα τον θάνατο. Τελευταίο κρούσμα η περίπτωση του δεκαπεντάχρονου Αντι Γουίλιαμς που άνοιξε πυρ αδιακρίτως εναντίον των συμμαθητών του σκοτώνοντας· δύο και τραυματίζοντας σοβαρά άλλους δεκατρείς. Στην πόλη Σάνπ της Καλιφόρνιας, όλοι διακατέχονται από το εναγώνιο «γιατί» που γεννά η ακρότητα μιας τέτοιας ενέργειας. Αξίζει να επισημανθούν οι λόγοι που αρθρώθηκαν. Οι λόγοι είναι σαν τους.δρόμους. Έχουν τη δική τους ιστορία. Μια ιστορία κτισμένη σε προκατασκευασμένες αντιλήψεις και , εκ των υστέρων κατασκευές γύρω από τον τρόπο λειτουργίας του ανθρώπινου ψυχισμού.
ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ	Μια από τις βαθύτερες αμφίδρομες σχέσεις που γνωρίζει ο άνθρωπος στη ζωή του είναι αυτή τού μαθητή - διδασκάλου. Στη βάση της είναι η σχέση που δημιουργεί τον πολιτισμό, μιας και οι κατακτήσεις κάθε γενιάς δεν πεθαίνουν μαζί της, αλλά μεταδίδονται στην επόμενη. To Internet είναι, ουσιαστικά, το πρώτο αμφίδρομο μέσο επικοινωνίας των ανθρώπων (πολλοί πομποδέκτες), σε αντιδιαστολή με τα παραδοσιακά μονόδρομο μέσα (ένας πομπός - πολλοί δέκτες). Κατά συνέπεια, είναι εξ ορισμού ένα μέσο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ολοκληρωμένη αμφίδρομη παιδεία, συμπληρώνοντας τη μέχρι σήμερα χρήση του ως παγκόσμιας βιβλιοθήκης.
ΑΦΟΡΜΗ ΓΕΓΟΝΟΤΟΣ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣ (ΑΡΘΡΟ)	Η επιτυχία της χώρας μας με την ένταξη της στην ΟΝΕ θέτει εκ των πραγμάτων στην πρώτη γραμμή της συζήτησης την ουσιαστική σύγκλιση με τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.). Και βεβαίως η οικονομία είναι η βάση όλου του πολιτικού εποικοδομήματος, αλλά υπάρχουν και αυτόνομες δράσεις του πολιτιστικού πεδίου, οι οποίες μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στην όλη προοπτική του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Σε ένα τέτοιο κλίμα επωάστηκε η απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να ανακηρύξει το 2001 σε Έτος Ευρωπαϊκών Γλωσσών, συνδέοντας μάλιστα αυτή την πρωτοβουλία με το έτος κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας.
ΕΡΩΤΗΣΗ	Αν ρωτήσετε κάποιον που δεν έχει σχέση με τη σημερινή Ελλάδα τι είναι το ραδιόφωνο, .πέραν των τεχνικών του στοιχείων, θα λά­βετε μια απάντηση περίπου σαν αυτή: Το ραδιόφωνο είναι ένα μέσο ενημέρωσης, ψυχαγωγίας και εκπαίδευσης. Θα μπορούσε επίσης να προσθέσει ότι είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό, διότι μπορείς να ακούς ραδιόφωνο στο σπίτι, στο γραφείο, στο αυ­τοκίνητο, στην παραλία κ.ά. ή να το συνδυάζεις με άλλες δρα­στηριότητες όπως, π.χ., Φαγητό, κουβέντα, διασκέδαση κτλ.

ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑΤΟΣ

•       Η ανάπτυξη των ζητουμένων πρέπει να είναι ισόποση, κάθε ζητούμενο χρειάζεται να αναπτύσσεται σε περίπου ίσο αριθμό παραγράφων.

•       Οι παράγραφοι θα πρέπει να έχουν ίση περίπου έκταση μεταξύ τους, 10-12 σειρές.

•           Σε κάθε παράγραφο αναλύουμε ένα επιχείρημα ή δύο που όμως συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους και σχετίζονται άμεσα με το θέμα.

•       Απαραίτητη είναι η ορθή χρήση των μεθόδων συνοχής (όπως αυτές έχουν αναλυθεί στο κεφάλαιο της παραγράφου), ώστε να διασφαλιστεί η μορφολογική-εκφραστική σύνδεση των επιχειρημάτων και των παραγράφων. 

•          Όταν είναι δύσκολο να επιτευχθεί η μετάβαση από τη μία παράγραφο στην άλλη μέσω συνοχής, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την μεταβατική παράγραφο.

•   Η μεταβατική παράγραφος εκτείνεται σε 4-8 σειρές.

•   Χωρίζεται σε δυο μέρη:

1.      Στο πρώτο μέρος ανακεφαλαιώνει συνοπτικά τις βασικές θέσεις που αναλύθηκαν στην προηγούμενη θεματική ενότητα.

2.      Στο δεύτερο μέρος προαναγγέλλεται το περιεχόμενο της επόμενης θεματικής ενότητας.

•             Όσον αφορά το περιεχόμενο της έκθεσης μας καλό είναι:

·        να αποφεύγονται οι προκαταλήψεις, τα στερεότυπα, ο δογματισμός, οι αυθεντίες και ο άσκοπος εγκυκλοπαιδισμός

·        να μην υποτιμάται ο αναγνώστης με εριστικές, ειρωνικές, προσβλητικές και απαξιωτικές διατυπώσεις που συγκρούονται με το κοινωνικό αίσθημα ή θιγούν κοινωνικές ομάδες

·        να αποφεύγεται η χρήση χοντροκομμένων ιδιωματικών τύπων του προφορικού λόγου

·        να αποφεύγονται οι συχνές επαναλήψεις λέξεων ή φράσεων που φανερώνουν λεξιπενία και αδυναμία έκφρασης και κουράζουν τον αναγνώστη.

·        Απαγορεύεται η συντόμευση της γραφής των λέξεων. Όλες 01 λέξεις σημειώνονται ολογράφως.

Η άντληση των επιχειρημάτων χρειάζεται να γίνεται οργανωμένα μέσω της διερεύνησης συγκεκριμένων τομέων της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ειδικότερα:

1.   Υλικός /Οικονομικός

2.   Κοινωνικός /Επαγγελματικός

3.   Πολιτικός

4.   Βιολογικός

5.   Πολιτιστικός /Πνευματικός

6.   Ψυχολογικός

7.   Ηθικός

ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΙΘΑΝΩΝ ΖΗΤΟΥΜΕΝΩΝ

Όλα τα πιθανά ζητούμενα των εκάστοτε εκφωνήσεων χρειάζεται να κατηγοριοποιούνται προτού απαντηθούν, προκειμένου να γίνει ευκολότερη η κατανόηση τους και η εύρεση υλικού για την τεκμηρίωση τους. Έτσι, ανάλογα με το αν η βασική μας έννοια είναι θετική ή αρνητική έχου­με:

ΘΕΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ	ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ
ΑΙΤΙΑ = Ποιοι παράγοντες επιβάλλουν την ύπαρξη της; ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ = Ποια η σημασία /αξία /αποτε­λέσματα για το άτομο ή την κοινωνία; ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ = Ποιοι παράγοντες διασφα­λίζουν την αποτελεσματικότητα της;	ΜΟΡΦΕΣ = Σε ποιους τομείς εμφανίζεται; ΑΙΤΙΑ = Ποιοι παράγοντες την προκαλούν; ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ = Ποιες οι επιπτώσεις/τα αποτε­λέσματα; ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ = Ποια μέτρα πρέ­πει να ληφθούν για να αντιμετωπιστεί η κατά­σταση;

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΜΕ ΕΥΧΡΗΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

ΣΥΝΗΘΕΣΤΕΡΑ ΑΙΤΙΑ

1.      Υπερκατανάλωση 2.      Κρίση αξιών /θεσμών 3.      Αλλοτρίωση 4.      Λανθασμένη αξιοποίηση ελευθέρου χρόνου 5.      Αποξένωση 6.      Αποπολιτικοποίηση/κρίση δημοκρατίας 7.      Φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας 8.      Θεοποίηση του χρήματος 9.      Τεχνοκρατική εκπαίδευση 10. Υποκατάσταση πνευματικού από τεχνικό πολιτισμό 11. Μυθοποίηση 12. Αστυφιλία 13. Ατομικισμός 14.           Περιβαλλοντική καταστροφή

ΣΥΝΗΘΕΣΤΕΡΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

Σχολείο – εκπαίδευση  Οικογένεια ΜΜΕ  Πολιτεία – κράτος   Πνευματικοί άνθρωποι Αποκέντρωση

Ανθρωπιστική παιδεία  Ενίσχυση δημοκρατικού πολιτεύματος Διασφαλισμένα ανθρώπινα δικαιώματα Οικολογική αφύπνιση  Πολιτικοποίηση Κοινωνικοποίηση

ΤΡΟΠΟΣ ΕΚΦΟΡΑΣ ΖΗΤΟΥΜΕΝΩΝ

Για να αναλύσουμε αίτια:

§  Γενεσιουργός παράγοντας του προβλήματος είναι…

§  Καθοριστικός κρίνεται ο ρόλος…

§  Πρωταρχική/ βασική αιτία του φαινομένου…

§  Στην διόγκωση του προβλήματος συντελεί…

§  Το πρόβλημα επιδεινώνεται λόγω..

§  Αδιαφιλονίκητα η γέννηση του προβλήματος οφείλεται…

§  Οι ρίζες του πολυδιάστατου αυτού προβλήματος χρειάζεται να διερευνηθούν σε…

§  Πρωταρχική ευθύνη για την επίταση του προβλήματος…

§  Τεράστια ευθύνη για ενίσχυση του φαινομένου φέρει…

Για να αναλύσουμε θετικά αποτελέσματα:

§  Είναι αντιληπτή η θετική επίδραση…

§  Πολύτιμη κρίνεται η συμβολή του/ της…

§  Ευεργετική συνίσταται η επίδραση του/ της…

§  Δεν θα μπορούσε να παραληφθεί η συνεισφορά του/ της….

§  Σημαντικά είναι τα οφέλη που προκύπτουν από...

§  Διαχρονική θεωρείται η αξία του/της...

§  Αναμφισβήτητη καθίσταται η σημασία του/της...

Για να αναλύσουμε αρνητικές συνέπειες:

§  Ανησυχητικές είναι οι επιπτώσεις του φαινομένου στον τομέα...

§  Αρνητική απόρροια του φαινομένου αυτού είναι...

§  Θλιβερές/Οδυνηρές είναι οι συνέπειες...

§  Μεγάλος κίνδυνος εγκυμονεί από τις διαστάσεις που έχει λάβει το...

§  Ως τροχοπέδη λειτουργεί...

§  Ανασταλτικά επίσης λειτουργεί...

Για να αναλύσουμε τρόπους αντιμετώπισης:

§  Σημαντική κρίνεται για την πάταξη του φαινομένου...

§  Αποτελεσματική θεωρείται η συμβολή...

§  Επιτακτική ανάγκη για την αντιμετώπιση του προβλήματος συνιστά...

§  Ουσιαστική λύση στο πρόβλημα θα μπορούσε να δώσει...

§  Καθοριστική μπορεί να αποβεί η δραστηριοποίηση...

§  Αρωγός στην επίλυση του προβλήματος του/της... μπορεί να αναδειχτεί...

§  Απαραίτητη θεωρείται η συνδρομή του...

§  Μακροπρόθεσμα /βραχυπρόθεσμα θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην άμβλυνση του προβλήματος...

§  Είναι εμφανές ότι απαιτείται η αφύπνιση /συνειδητοποίηση...

Για να αναλύσουμε προϋποθέσεις:

§  Βασική προϋπόθεση για την εύρυθμη λειτουργία...

§  Εγγυήτρια δύναμη της ομαλής εξέλιξης και λειτουργίας καθίσταται...

§  Δικλείδα ασφαλείας αποτελεί

§  Σταθεροποιητικό ρόλο μπορεί να διαδραματίσει...

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ο ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ:

1.      να είναι σύντομος, η έκταση του να μην ξεπερνά τις 8 σειρές

2.      να μην επαναλαμβάνονται τα ήδη προαναφερθέντα επιχειρήματα

3.      να μην διατυπώνονται ευχές και παραινέσεις

4.      να σχετίζεται το περιεχόμενο του άμεσα με τα ζητούμενα και την κεντρική ιδέα της έκθεσης

5.      χρησιμοποιούμε καταληκτικές φράσεις, προκειμένου να είναι σαφές ότι η τελευταία μας παράγραφος είναι επιλογική.

ΤΥΠΟΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ:

     I.            Με παρουσίαση συνοπτικά τρόπων αντιμετώπισης του φαινομένου ή προϋποθέσεις, ώστε η βασική έννοια να έχει θετική επίδραση.

Προσοχή:

Αυτός ο τύπος επιλόγου χρησιμοποιείται μόνο στην περίπτωση που τα μέτρα αντιμετώπισης δεν αποτελούν ένα από τα ζητούμενα του θέματος.

 Παράδειγμα: (σε εκφώνηση θέματος που βασική έννοια είναι η επιστήμη και ζητούμενα η θετική και η αρνητική επίδρασή της μπορούμε να δώσουμε τις προϋποθέσεις ώστε να περιοριστεί η αρνητική επιρροή της)

Χωρίς, λοιπόν, να επιμείνουμε σε περαιτέρω αναλύσεις καταλήγουμε οριστικά στο συμπέ-ρασμα ότι η επιστήμη απαιτεί ανθρωποκεντρική αξιοποίηση, προκειμένου να περιοριστούν οι αρνητικές συνέπειες της. Π' αυτό οι επιστήμονες είναι ανάγκη να διέπονται από ανθρωπιστικές αξίες και πνεύμα ελευθερίας. Χρειάζεται, συνάμα, να έχουν λάβει γενική μόρφωση να έχουν αυτογνωσία, ευσυνειδησία και ηθικές αξίες ώστε να θέτουν το έργο τους στην υπηρεσία της ανθρωπότητας.

  II.            Με ανακεφαλαίωση όσων έχουν ήδη αναφερθεί στην ανάπτυξη του θέματος.

Προσοχή: Σε αυτόν τον τύπο επιλόγου χρειάζεται να αναφερθούν όλες πτυχές του θέματος ισόποσα και επιγραμματικά. Να αποφευχθεί η αντιγραφή και επανάληψη επιχειρημάτων.

 Παράδειγμα: (σε εκφώνηση θέματος που βασική έννοια είναι η φθορά της γλώσσας, αίτια και τρόποι αντιμετώπισης)

Ανακεφαλαιώνοντας, είναι αναντίρρητα φανερό πως κακοποίηση της γλώσσας σημαίνει

στην πραγματικότητα αδυναμίες, ελλείψεις και κενά στην απόκτηση αυτής της πολυσύνθετης ικανότητας. Τα αίτια του φαινομένου δεν περιορίζονται μόνο στην εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά εκτείνονται τόσο στο χώρο της οικογένειας και των κοινωνικών συναναστροφών, όσο και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τέλος, όσον αφορά την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι σαφές πως η κατάκτηση της γλώσσας συνιστά έργο ζωής που επιβάλλει τη συνεχή επαφή με πρότυπα ποιοτικής αξιοποίησης της γλώσσας.

III.            Με συγκερασμό των δύο διισταμένων απόψεων.

 Παράδειγμα: (σε εκφώνηση θέματος που βασική έννοια είναι οι αντικρουόμενες απόψεις για το διαδίκτυο)

Συμπερασματικά είναι αντιληπτό ότι το διαδίκτυο εγκυμονεί πολλούς κινδύνους για τους χρήστες του όσον αφορά στην κοινωνικότητα τους, στα προσωπικά τους δεδομένα, στην ασφάλεια τους, στην πνευματικότητα τους και σε πολλούς ακόμα τομείς της ζωής τους. Εντούτοις, δεν θα πρέπει να είμαστε δογματικοί επικριτές του. Η μέση οδός στην χρήση του θα είχε ευεργετικά αποτελέσματα για την ανθρωπότητα, μιας και η αξία του και γενικότερα η συμβολή του στον εργασιακό μας χώρο, στην επικοινωνία μας, στην ψυχαγωγία μας δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητη. Απαιτείται, λοιπόν, ορθολογιστική και ανθρωπιστική αξιοποίηση του διαδικτύου. ώστε να ενισχυθεί η αξία του.

IV.            Με αναφορά σε μια νέα οπτική του θέματος που δεν χρειάστηκε να αναλυθεί στο κυρίως θέμα. Έτσι, ανάλογα με τα ζητούμενα μπορούμε να επισημάνουμε επιγραμματικά:

·        τους κίνδυνους που προκύπτουν από το φαινόμενο που αναλύθηκε στην έκθεση

·        την ευθύνη των ανθρώπων για την επίλυση του προβλήματος

·        τα βαθύτερα αίτια του φαινομένου

·        την αναγκαιότητα να υιοθετήσουν οι άνθρωποι ανθρωπιστικές αξίες και ιδανικά

Παράδειγμα: (σε εκφώνηση θέματος που βασική έννοια είναι το φυσικό περιβάλλον, αίτια καταστροφής και τρόποι προστασίας)

Καταλήγοντας, αβίαστα οδηγείται κανείς στο συμπέρασμα απ' όσα προαναφέρθηκαν, πως το πολύπλευρης αιτιολογίας ζήτημα της οικολογικής καταστροφής απαιτεί δραστικά και άμεσα μέτρα, καθώς σταδιακά οι συνέπειες του ολοένα διογκώνονται και πολλαπλασιάζονται. Η στέρηση οξυγόνου, η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, οι κλιματικές αλλαγές, η εμφάνιση επικίνδυνων ασθενειών, η ρύπανση του νερού και του εδάφους και η εξάντληση των πρώτων υλών είναι μερικές μόνο από τις συνέπειες της καταστροφής του περιβάλλοντος που τρέπει να μας προβληματίσουν.

 

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ

Αξία Σχεδιαγράμματος:

Αν και πολλοί μαθητές είναι αρνητικοί στο να καταρτίσουν σχεδιάγραμμα της έκθεσης, φοβούμενοι πως θα χάσουν χρόνο, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν την πρακτική του αξία. Το σχεδιάγραμμα στην πραγματικότητα μας εξοικονομεί χρόνο, αφού μας οργανώνει τις σκέψεις μας και τα επιχειρήματα μας, ώστε να μην βγούμε από το θέμα και συνάμα μας εξασφαλίζει συνοχή και αλληλουχία στο κείμενο που συντάσσουμε μέσω της σωστής παραγραφοποίησης.

Βήματα:

1.      Σε πρώτη φάση μελετούμε καλά το θέμα προβαίνοντας σε κάποιες προκαταρκτικές ενέργειες:

·        Διαβάζουμε προσεκτικά τον εκθεσιότιτλο αρκετές φορές.

·        Βρίσκουμε την βασική έννοια του θέματος και την υπογραμμίζουμε.

·        Χωρίζουμε το δεδομένα απ' τα ερωτήματα. Ο ρόλος των δεδομένων είναι να μας προσανατολίσουν προς μια ορισμένη πορεία προσέγγισης του εκθεσιότιτλου και κατ' επέκταση του θέματος.

·        Καταγράφουμε στο πρόχειρο τις λέξεις - κλειδιά τόσο των δεδομένων όσο και των ερωτημάτων με βάση τα οποία αφενός θα σχολιάσουμε τα δεδομένα και αφετέρου θα απαντήσουμε στα ζητούμενα.

2.      Καταρτίζουμε σε δεύτερη φάση στο πρόχειρο το σχεδιάγραμμα δομής της έκθεσης:

•       Εντοπίζουμε το επικοινωνιακό πλαίσιο που δίνεται στην εκφώνηση.

•       Συντάσσουμε με έναν από τους τρόπους που υποδείξαμε την προλογική μας παράγραφο.

•       Προχωρούμε στο κυρίως θέμα:

-    σχολιάζοντας συνοπτικά σε μία παράγραφο τα δεδομένα της εκφώνησης

-    κατηγοριοποιώντας τα ζητούμενα και απαντώντας επιγραμματικά σ' αυτά.

Π.χ.:

Ζητούμενο α - Αίτια φαινομένου:

•       Στοιχείο α

•       Στοιχείο β

•       Στοιχείο γ

•       Στοιχείο δ

Ζητούμενο β - Συνέπειες φαινομένου

•       Στοιχείο α

•       Στοιχείο β

•       Στοιχείο γ

•       Στοιχείο δ

-Αφού εντοπίσουμε υλικό για την απάντηση των ζητουμένων, καλό θα ήταν να υποδείξουμε πιθανούς συνδυασμούς των στοιχείων που μπορούν να παραγραφοποιήθουν μαζί, άλλα και να αποφασίσουμε την σειρά με την οποία θα παρουσιαστούν στο κείμενο μας.

-Συντάσσουμε με έναν από τους τρόπους που υποδείξαμε την επιλογική μας παράγραφο.

3.      Ξεκινούμε την συγγραφή της έκθεσης μας βασιζόμενοι στο σχεδιάγραμμα που καταρτίσαμε.