ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΚΘΕΣΗΣ

Ελεύθερος χρόνος

Ορισμός

Ελεύθερος ονομάζεται ο χρόνος, τον οποίο ο άνθρωπος, πλήρως απαλλαγμένος από επαγγελματικές ή άλλου είδους υποχρεώσεις, μπορεί να τον αξιοποιήσει, σύμφωνα με την προσωπική βούληση και τις επιθυμίες του.

 0 άνθρωπος έχει σήμερα περισσότερο ελεύθερο χρόνο

Γιατί:

1.     Μείωσε με την τεχνολογική πρόοδο και τον αυτοματισμό το χρόνο απασχόλησης του.

2.    Αύξησε την παραγωγή με λιγότερο χρόνο απασχόλησης.

3.    Εκμηδένισε τις αποστάσεις με την τελειοποίηση των συγκοινωνιακών μέσων.

4.    Με την καθιέρωση του πενθημέρου μείωσε τις εργάσιμες ημέρες.

5.    Με τους συνδικαλιστικούς αγώνες κατέκτησε την οκτάωρη εργασία.

6.    Καθιέρωσε το θεσμό της ετήσιας άδειας.

7.    Βελτίωσε το βιοτικό του επίπεδο.

8.    Καθιέρωσε τις ημέρες των γιορτών αργίας που είναι αρκετές για κάθε έτος.

9.    Αυξάνει τον ελεύθερο χρόνο των εργαζομένων, για να αποφύγει τις μαζικές απολύσεις και τον πολλαπλασιασμό των ανέργων.

10.  Αυξήθηκε το εργατικό δυναμικό.

Αιτίες έλλειψης του ελεύθερου χρόνου σε σχέση με το Βαθμό εξέλιξης

1.     Η ταχύτατη εξέλιξη αύξησε τις υποχρεώσεις του ανθρώπου, με αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση του ελεύθερου χρόνου, προκειμένου να ανταποκριθεί σ' αυτές.

2.    Στις μεγαλουπόλεις, ένα μεγάλο μέρος του χρόνου δαπανάται στις μετακινήσεις και στη διεκπεραίωση γραφειοκρατικών υποθέσεων σε διάφορες υπηρεσίες.

3.    Ο καταναλωτισμός οδήγησε στην υπερεργασία για την απόκτηση των υπέρμετρων αγαθών.

4.    Οι νέοι είναι «οι πιο σκληρά εργαζόμενοι», προκειμένου να αποκτήσουν τα εφόδια για τη μελλοντική τους αποκατάσταση.

5.    Τα ποικίλα ενδιαφέροντα του σύγχρονου ανθρώπου περιορίζουν ολοένα και περισσότερο τον ελεύθερο χρόνο.

Η αναγκαιότητα του ελεύθερου χρόνου στην εποχή μας

Ο ελεύθερος χρόνος συμβάλλει:

I.      Στην ψυχολογική ισορροπία του ανθρώπου:

·         απαλλάσσει από το άγχος και την ανία

·         ανανεώνει τις σωματικές και ψυχικές του δυνάμεις

·         έχει τα περιθώρια να καλλιεργήσει τα ταλέντα και τις κλίσεις του

·         επιτρέπει τη φυγή από την καθημερινότητα

·         εξασφαλίζει τη συναισθηματική γαλήνη με την ανάπτυξη κοινωνικών σχέσεων.

II.      Στην πνευματική του καλλιέργεια. Το άτομο έχει περιθώρια για:

·         ενδοσκόπηση

·         ενασχόληση με τις τέχνες και τα γράμματα (πνευματική, ηθική, αισθητική καλλιέργεια)

·         παρακολούθηση διαλέξεων και εν γένει δραστηριοτήτων που συμβάλλουν στην ολοκλήρωση του

·         αφιέρωση του χρόνου στη γνήσια ψυχαγωγία

·         ταξίδια, που τον γεμίζουν με νέες παραστάσεις και γνώσεις.

III.      Στην κοινωνικοποίηση του:

·         επικοινωνεί με ανθρώπους έξω από το χώρο της εργασίας του

·         καταπολεμά τη μοναξιά και την αποξένωση

·         ασχολείται με κοινωνικές και πολιτικές δραστηριότητες.

IV.      Στην ολοκλήρωση της προσωπικότητας του:

·         στρέφεται στον αθλητισμό και:

·         διατηρείται σε καλή φυσική κατάσταση

·         αναπτύσσει πνεύμα συνεργασίας, άμιλλας και ομαδικότητας

·         καλλιεργεί τις ψυχικές του αρετές (αγωνιστικότητα, τόλμη, αποφασιστικότητα, επιμονή)

·         επικοινωνεί με τη φύση, κάνοντας εκδρομές, και αναπτύσσει αισθήματα σεβασμού προς αυτή.

Αιτίες για την παθητική αντιμετώπιση του ελεύθερου χρόνου

Ο σύγχρονος άνθρωπος κατασπαταλά τον ελεύθερο χρόνο, γιατί:

1.  Επιδίδεται στον καταναλωτισμό, που στρέφει τον άνθρωπο στη μανιώδη αναζήτηση του χρήματος, για την ικανοποίηση των πλασματικών του αναγκών.

2.  Η έλλειψη ουσιαστικής ανθρωπιστικής και κριτικής σκέψης επιτρέπει στην κυρίαρχη ιδεολογία να περνά ανάλογα πρότυπα.

3.  Η οικογένεια, το εκπαιδευτικό σύστημα αλλά και η πολιτεία δε βοηθούν στον εντοπισμό των κλίσεων και των ενδιαφερόντων των νέων, ώστε, με βάση αυτά, να αξιοποιούν τον ελεύθερο χρόνο τους και δεν παρέχουν τις κατάλληλες προϋποθέσεις για μια τέτοια προοπτική.

4.  Σε ό,τι αφορά την επίσημη πολιτεία, δε δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις (γυμναστήρια, βιβλιοθήκες, προκλήσεις επικοινωνίας με τη φύση).

5.  Η καθημερινή πίεση, τα προβλήματα, το άγχος της ζωής, προσανατολίζουν τον άνθρωπο στην αναζήτηση της εκτόνωσης στον ελεύθερο χρόνο του, απομακρύνοντας τον από δημιουργικές ενασχολήσεις.

6.  Η κυριαρχία της υποκουλτούρας απωθεί τους ανθρώπους από την ποιότητα.

7.  Η νοοτροπία της ανάλαφρης αντιμετώπισης της ζωής, σε συνδυασμό με διαστρεβλωμένη τη θεωρία της ματαιότητας, κάνουν τον άνθρωπο νωθρό, παθητικό δέκτη, αδρανή.

8.  Επικρατεί η τυποποίηση και η βιομηχανοποίηση της κάλυψης του ελεύθερου χρόνου:

·         η βιομηχανία του Χόλλυγουντ σχηματοποίησε το εσωτερικό κενό και παράγει υποκατάστατα ονείρων

·         ο άνθρωπος πλήττει στις σύγχρονες τεχνοκρατικές κοινωνίες

·         αισθάνεται την ανάγκη απόδρασης από τον μηχανοποιημένο παράδεισο.

Έλλειψη ελεύθερου χρόνου και ανθρώπινες σχέσεις

1.     Ο απόλυτος καθημερινός προγραμματισμός καταλήγει στην αποξένωση και στην αποκοινωνικοποίηση του ανθρώπου.

2.    Ο άνθρωπος παύει να ενδιαφέρεται για τα ευρύτερα κοινωνικά και πολιτικά θέματα και καθίσταται κοινωνικά και πολιτικά ουδέτερος ή ετεροκατευθυνόμενος.

3.    Εκλείπουν η φιλία, ο γόνιμος διάλογος και η ουσιαστική προσέγγιση του ανθρώπου.

4.    Ο γρήγορος ρυθμός ζωής παρασύρει ένα ολόκληρο σύστημα αξιών καθημερινής εθιμοτυπίας και αλλοτριώνει ουσιαστικά τον άνθρωπο.

5.    Οδηγεί σ' έναν προκαθορισμένο βιομηχανοποιημένο τρόπο ψυχαγωγίας που απομονώνει ακόμη περισσότερο τον άνθρωπο.

(Έκφρ. Έκθ. Β'Λυκ. Σελ. 280)

 Έλλειψη ελεύθερου χρόνου και ποιότητα ζωής

·         Ο άνθρωπος μετατρέπεται σε μια μηχανή συνεχούς και πολύωρης εργασίας.

·         Αναγκαστική διαμόρφωση μιας νέας πλαστικής ζωής στη θέση της κανονικής.

·         Η γρήγορη ζωή και ο καθημερινός «πολιτισμός» προβάλλουν νέα σύμβολα και αξίες, «μια ζωή σε πακέτο».

·         Ο άνθρωπος επαφίεται και αρκείται στην ψευδαίσθηση της τηλεοπτικής ψυχαγωγίας.

·         Καταφυγή σε τρόπους νόθης διασκέδασης.

·         Γενικότερη αλλαγή του τρόπου ζωής, ακόμα και σε καθημερινές ανάγκες (π.χ. ιδεολογία του φαστ - φουντ).

(Έκφρ. Έκθ. Β'Λυκ. Σελ. 280)

Η πίεση του χρόνου στην εργασία

·         Οδήγησε στην εκμηχάνιση της παραγωγικής διαδικασίας και μείωσε θεωρητικά το χρόνο εργασίας, στην πραγματικότητα, όμως, του περιόρισε δραστικά τον ελεύθερο χρόνο με τις αυξημένες απαιτήσεις για ενημέρωση, κατάρτιση κλπ.

·         Αλλάζει τον τρόπο και γεννά νέα είδη περιοδικής εργασίας (ταχυμεταφορείς προϊόντων κ.α.).

·         Η ζωή εκτίθεται σε μεγαλύτερο κίνδυνο (κίνδυνοι τροχαίων ατυχημάτων) προκειμένου να ικανοποιηθεί η απαίτηση της γρήγορης εξυπηρέτησης.

·         Αυξάνει το άγχος και επιβαρύνει τη γενικότερη ψυχολογική κατάσταση του ατόμου.

·         Άλλαξε γενικότερα τη ζωή του ανθρώπου, αφού δεν του αφήνει περιθώρια για οποιαδήποτε άλλη απασχόληση.

(Έκφρ. Έκθ. Β'Λυκ. Σελ. 280)